صادقی نیارکی، مدیر برنامه ‏ریزی و عضو هیئت ‏مدیرۀ سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران: بومی‏ سازی کاتالیست مدلی ارزنده در ارتقاء تاب‏ آوری فناورانه!

آقای صادقی نیارکی ضمن قدردانی از شرکت نفت و گاز سرو در خصوص اهتمامشان در مقوله صنعت مبتنی بر دانش گفت: تشکر و قدردانی می‏ کنیم از شرکت دانش ‏بنیان نفت و گاز سرو بابت اهتمامشان در مقولۀ صنعت مبتنی بر دانش، ترویج و به ‏روزرسانی دانسته‏ ها و به اشتراک‏ گذاری آخرین دستاوردهایی که در مجموعۀ معظم و پیشتاز صنعت کاتالیست هر سال در دو حوزۀ فولاد و پتروپالایشی برگزار می‏ شود. این فرصتی مغتنم است که صاحبان صنایع، تولیدکنندگان، متخصصان و مسئولان گرد هم می‏ آیند و ضمن آشنایی با تازه‏ ترین دستاوردهای این شرکت، فرصتی می‏ یابند تا نیازها، دغدغه‏ ها و چالش‏ های حوزۀ خودشان را مطرح کنند تا با هم‏اندیشی و هم‏افزایی، راهکارهای توسعۀ صنعت پیدا و اجرایی شود.

وی در ادامه معرفی شرکت سرو گفت: مجموعۀ دانش‏ بنیان نفت و گاز سرو که در بدو تأسیس به صورت نیمه‏ دولتی و زیرمجموعۀ سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران بود، امروزه به ‏عنوان نمونه ‏ای موفق در ویترین ایدرو می ‏درخشد؛ به‏ طوری که در تمامی این سال‏ ها نقش فعال و اثربخشی در حوزۀ کاتالیست‏ ها ایفا کرده است، به جهتی که در بزنگاه‏ ها و مقاطع حساس، توانسته به حفظ تاب‏آوری صنعت مبتنی بر کاتالیست کمک کند. به خاطر دارم حدود ۱۲ سال پیش که موضوع تأمین کاتالیست‏ های احیای مستقیم مطرح بود، مهندس کریمی وثیق و همکارانشان در قالب یک مجموعۀ کوچک، حرکت در این مسیر را آغاز کردند و خوشبختانه به دستاوردها و پیشرفت قابل‏ توجهی رسیدند. شرکت نفت و گاز سرو امروز به‏ عنوان یک شرکت تراز اول و حرف ه‏ای، در این حوزه نقش‏ آفرین شده است و هر سال، با دستاوردهای تازه‏ ای حضور پیدا می‏ کند و تازه‏ ترین تجربه‏ ها و توانمندی‏ هایش را با فعالان این حوزه مطرح می‏کند و به اشتراک می‏ گذارد، موضوعی که برای کشور امر مبارکی است، انشاءا… .

ایشان در خصوص ارتباط سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران و شرکت نفت و گاز سرو گفت: سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران، جزو سهام‏داران نخستین این شرکت نیز بوده و دستاورد امروز، ماحصل تعاملی مشترک و دانش‏ بنیان میان سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران و پایه‏ گذار و مؤسسین این شرکت است؛ به‏ طوری که شرکت نفت و گاز سرو امروز خوش بختانه در یک دورۀ کمتر از ۲۰ سال، در اوج بالندگی و افتخارآفرینی ظاهر شده است.

آقای صادقی نیارکی با تشریح اهمیت تاب‏ آفرینی و تاب‏ آوری اقتصادی با راهبرد توسعه و تبیین ساخت داخل، گفت: «نخستین مفهومی که در تاب ‏آوری اقتصادی مطرح می‏ شود، توان بازیابی اقتصاد در برابر تکانه‏ های خارجی خطرناک و مقاومت در برابر تأثیرات آن ‏هاست؛ به‏ طوری که دومین تعریف، توانایی اقتصاد ملی برای کاهش آثار بحران، انتقال تأثیرات بحران و بازیابی سریع پس از بحران یا توانایی اقتصاد برای کاهش یک احتمال، وقوع بحران و یا دست‏ کم کاهش آثار احتمالی بحران اقتصادی است. توانایی حفظ خروجی اقتصاد در برابر عوامل ناشی از تکانه‏ ها، انعطاف ساختار اقتصادی در بازیابی سریع از بحران اقتصادی، از دیگر مفاهیم و الزام‏ هایی هستند که در این حوزه مطرح می‏ شوند. در اسناد بالادستی کشورمان نیز، از برنامۀ اول توسعه، به عنوان نخستین برنامه‏ ای که پس از جنگ نوشته شد، همین ادبیات را مشاهده می ‏کنیم؛ افزایش خوداتکایی در حوزۀ کامودیتی‏ ها، بهره‏ برداری هرچه بیشتر از معادن برای تأمین مواد اولیۀ تولیدی و جایگزینی مواد خام و نیمه‏ ساختۀ داخلی به‏ جای مواد وارداتی در کانون توجه قرار دارد.

در گذشته، تعریف تاب‏ آوری، عمدتاً مبتنی بر استراتژی جایگزینی واردات بود که شاید برای کشور ما امری واجب است، اما استراتژی اثربخشی نبود؛ اما در برنامۀ پنجم و ششم توسعه، نگاه توسعه ای، توجه به قابلیت ‏های نوآورانه، دانش ‏محور و همچنین توانمندی‏ های فناورانه و خلق مزیت‏ های رقابتی از مهم‏ترین تأکیدات سیاست‏ گذاری بوده است.

در برنامۀ ششم که تقریباً هم ‏راستا و هم‏ جریان با بحث سیاست‏ های اقتصاد مقاومتی است، رویکرد درون‏ زای برون‏ نگر با تکلیف دولت به تعیین اولویت ‏های صنعتی و تمرکز بر تأمین مواد مورد‏نیاز صنایع داخل کشور و تأکید بر تکمیل زنجیرۀ ارزش مواد معدنی، صنایع کشاورزی و صنایع با فناوری، به میزان بسیار زیادی مشابه سیاست‏ های اقتصاد مقاومتی و همچنین ادبیاتی است که در برنامۀ پنجم توسعه در کشور جاری‏ سازی شد.»

ایشان در تشریح نقش راهبردی کاتالیست در ارتقاء تاب‏ آوری اقتصادی گفت: سیاست‏ های اقتصاد مقاومتی بر افزایش تولید داخلی نهاد‏ه‏ ها و کالاهای اساسی و اولویت دادن به تولید محصولات و خدمات راهبردی تأکید می‏ کند. از برنامۀ پنجم توسعه، ۳ دیدگاه جدید به ادبیات موضوع تاب‏ آوری و اقتصاد مقاومتی اضافه شده است که نخست، مزیت رقابتی، دوم، خدمات و کالاهای راهبردی و سومین موضوع که مهم‏تر از بقیه است، دانش و فناوری را در بر می‏ گیرد. سؤالی که مطرح می‏ شود این است که آیا کاتالیست مبتنی بر این ادبیات است یا خیر و چه نقشی در توسعه ایفا می‏ کند؟

در سال ۱۳۸۹، بالغ بر ۶۰ میلیارد دلار واردات داشتیم؛ اما واردات کشور در سال ۱۳۹۹ به ۳۸ میلیارد دلار کاهش یافته است. ۷۰ درصد ارز موردنیاز کشور از محل صادرات غیرنفتی تأمین شده است. بنابراین، بومی‏ سازی کاتالیست در این صنعت امری راهبردی به شمار می‏ رود.

دو راهبرد نهضت ساخت داخل برای جایگزینی کالاهای راهبردی تولید داخل، با کالاهای وارداتی و مدیریت واردات به واسطۀ کمبود منابع ارزی، ممنوعیت‏ ها و محدودیت‏ هایی اعمال کرد تا بتوانیم کشور را در محدودیت‏ ها جلو ببریم. اولین رویکرد ترویجی، ساخت داخل بود که در مجموع، ۱۴ میز ساخت داخل در صنایع و حوزه‏ های مختلف برگزار شد که تقاضا را در کنار عرضه با تقاضا قرار دادیم و نیاز به فناوری رسید.

مجموع قراردادها در این قالب دارای ارزش ۱.۳ میلیارد یورو بوده است. در سال ۹۹ از این رویکرد به سمت جایگزینی واردات از محل تولید داخل حرکت کردیم. امسال هم برنامۀ حفظ سرمایه‏ های ارزی به ارزش ۳.۴ میلیارد دلاری داریم که تاکنون ۲.۳ میلیارد دلار آن اعلام شده است.

ایشان همچنین در خصوص نقش نفت و گاز سرو در تاب‏آوری فناورانه گفت: شرکت نفت و گاز سرو، با توجه به اینکه توانسته یکی از محصولات کلیدی و راهبردی را در تکمیل زنجیرۀ ارزش فرآورده‏های نفت، گاز و پتروشیمی، یعنی کاتالیست تولید کند، نقشی مهم در تاب‏آوری فناورانۀ کشور ایفا کرده است که با توجه به جایگاه این محصول در صادرات، به حضور ایران در بازارهای جهانی و تحقق اولویت ‏های برنامۀ ششم توسعه می ‏انجامد. خوش بختانه این رویداد، فرصتی برای تبادل ‏نظر و هم‏ اندیشی در حوزۀ فناوری است و این جنس نشست‏ ها و همایش ‏ها زمینه‏ ساز توجه به تأمین حلقه‏ های کلیدی زنجیرۀ فناوری می ‏شود. این که شرکتی خودش را در به ‏روزرسانی اطلاعات و همچنین دریافت دیدگاه ‏های جامعۀ مصرف‏ کنندگان متعهد می‏ داند، می‏ تواند به تحقق رؤیای حرکت در زنجیرۀ ارزش جهانی و تولید کالای رقابتی، مطابق نظر و نیاز مشتریان، کمک کند. در گزارش شاخص جهانی نوآوری، در شاخص نیروی انسانی و شاخص ‏های نوآورانه در جایگاه شصتم جهانی قرار داریم که نسبت به سایر رتبه‏ ها، جایگاه خوبی است و می ‏تواند ما را در مسیر تأمین نیازها و ارتقاء تاب‏آوری اقتصادی قرار دهد. این موضوع، در کنار تلاش شرکت نفت و گاز سرو و سایر شرکت‏ های دانش ‏بنیان، برای بهره ‏مندی از نیروی انسانی متخصص، به ارتقاء تاب ‏آوری اقتصادی کشور کمک خواهد کرد. امیدوارم این شرکت و شرکت‏ های دانش ‏بنیانی که ضمن ایجاد محیط مساعد برای تولید دانش‏، برای رفع نیازهای فناورانۀ کشور و ایجاد فرصت صادرات تلاش می‏ کنند، در مسیر موفقیت‏ های روزافزون گام بردارند.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *