کارگاه آموزشی کاتالیست در صنعت فولاد که به میزبانی شرکت نفت و گاز سرو در تهران برگزار شد، میزبان مدیران و متخصصان صنعت فولاد کشور بود که چند تن از حاضران در این کارگاه آموزشی دربارۀ اهمیت و جایگاه دانش‌افزایی صنایع پیشرفته، به‌ویژه صنعت کاتالیست، با رسانۀ سرو ماندگار گفت‌وگو کردند.
بیست و دومین کارگاه آموزشی صنعت
کاتالیست با مشارکت شرکت های فولادی
در تیر ماه ۱۴۰۱ برگزار شد.
یکی از اهداف برگزاری این کارگاه ها افزایش دانش حاضرین در کارگاه ها در حوزه کاتالیست، به عنوان یکی از استراتژیک ترین کالاهای صنعت فولاد و به تبع آن افزایش بازدهی این شرکت ها در صنعت فولاد است.
به این ترتیب با چند نفر از شرکت کنندگان این کارگاه ها گفت وگویی داشتیم و نظرات آنها راجع به حضور در کارگاه های آموزشی کاتالیست های احیاء مستقیم آهن و تاثیرات حضور در کلاس را از آنها جویا شدیم که در ادامه می خوانید:
آگاهی از آخرین دستاوردهای واحد R&Dسرو
مهندس محسن پژمان نیا ـ سرپرست تولید واحدهای C و D مجتمع فولاد مبارکه
فولاد مبارکۀ اصفهان به‌عنوان سرآمد شرکتهای فولادی، همواره از موضوع بومی‌سازی حمایت داشته است؛ به‌طوری که در موضوع بومی‌سازی کاتالیست نیز از پیشگامان این موضوع مهم در کشور بوده است. برگزاری کارگاه‌های آموزشی در این سطح برای متخصصان حوزۀ احیای مستقیم آهن، به‌رغم برخوردار بودنِ دانش‌پذیران از تجربه و علم لازم، باعث انتقال نکاتی مهم و حیاتی از سوی حوزۀ تحقیق و توسعۀ شرکت نفت و گاز سرو و آگاهی از آخرین نکات علمی و کاربردی خواهد شد. یقیناً تمام شرکت‌کنندگان اتفاق‌‌نظر خواهند داشت که این تفاوت در ارائۀ خدمات فنی و مهندسی و پشتیبانی از فروش کاتالیست، مزیت شرکت نفت و گاز سرو است که ما در گذشته از آن بی‌بهره بوده‌ایم.
ما حتی به جرئت میتوانیم دربارۀ کیفیت کاتالیست‌های شرکت نفت و گاز سرو بگوییم که یک سر و گردن کیفیت بالاتری نسبت به کاتالیست خارجی دارد. این موضوع دو عامل کیفیت بهره‌برداری از کاتالیست و طول عمر آن را شامل می‌شود.
نکتۀ مهمی که جا دارد با رسانۀ سرو ماندگار آن را در میان بگذارم این است که ایران با توجه به شرایط خاص اقتصادی حاضر، که تحریم‌های شدیدی به‌ویژه در حوزۀ کاتالیست وجود دارد، در بین ده کشور بزرگ تولیدکنندۀ آهن اسفنجی در جهان شناخته می‌شود، و اگر توان تولید کاتالیست در ایران به همت شرکتهای فولادی و نفت و گاز سرو نبود، شاید امروز ۲۵درصد این توانایی را هم نداشتیم. این نکتۀ مهمی است که نمی‌توان ساده از کنار آن عبور کرد.
فضایی برای به اشتراک گذاری تجارب فنی
مهندس مهدی بازآورده ـ کارشناس فناوری تولید احیا شرکت فولاد خوزستان
تا قبل از شیوع بیماری کرونا، کارگاه‌های آموزشی در حوزۀ کاتالیست برگزار می‌کردیم، اکنون خرسندیم که مجدد شاهد به جریان افتادن این رویدادهای مهم به همت شرکت نفت و گاز سرو هستیم؛ کارگاه هایی که یقیناً نقش والایی در صنعت فولاد دارد. ویژگی اصلی این کارگاه‌ها این است که علاوه‌بر اینکه جای خود را در تقویم رویدادهای شرکت سرو پیدا کرده است، فضایی را برای دیدار، تبادل‌نظر و به اشتراک‌گذاری تجارب فعالان مجتمع‌های فولادی نیز فراهم می‌کند که از این نظر بسیار فرصت کم‌نظیری است.
شرکت فولاد خوزستان از سال ۸۴ فعالیت خود را در بومی‌سازی کاتالیست با مجموعۀ نفت و گاز سرو آغاز کرد و به‌نوعی در موضوع بومی‌سازی کاتالیست پیشگام شد که امروزه می‌بینیم به صورت کامل به خودکفایی در این کالای استراتژیک رسیده‌ایم.
در مجموعۀ فولاد خوزستان در آخرین عملیات تعمیرات واحد احیا که در مگامادول زمزم ۲ داشتیم، شاهد این موضوع بودیم که پس از بارگیری کامل کاتالیست، واحد در کمترین زمان با کاتالیست نفت و گاز سرو در مدار قرار گرفت و به ظرفیت رسید.
کاتالیست ایرانی هم تراز با نمونه خارجی
مهندس علیرضا بهوندی ـ شرکت فولاد خوزستان (رئیس تأسیسات احیاء)
در کارگاه کاتالیست امروز شاهد آن هستیم که کارشناسان و متخصصانی که در واحدهای بهره‌برداری مجتمع‌های فولادی سراسر کشور فعال هستند، همگی گرد هم می‌آیند که این اقدام سبب به اشتراک‌گذاری تجارب کاری و فضای هم‌افزایی را گسترش می‌دهد؛ همین موضوع به سطح کیفی آموزش کمک می‌کند و آن را ارتقا می‌بخشد.
در زمستان گذشته، ما آخرین ریفرمری را که کاتالیست خارجی در آن شارژ شده بود، تخلیه کردیم و آن را با کاتالیست ایرانی تولید شرکت نفت و گاز سرو جایگزین کردیم. اکنون عملاً تمام واحدهای فولاد خوزستان نیز مانند اکثر واحدهای فولادی دیگر با کاتالیست‌های ایرانی در حال فعالیت هستند که واقعاً افتخار بزرگی برای صنعت به شمار می‌رود.
این نکته را هم عرض کنم که کاتالیست ایرانی پابه‌پای کاتالیست خارجی فعالیت دارد؛ مثلاً اگر کاتالیست خارجی ۶ یا ۷ سال برای ما کار می‌کرد، کاتالیست ایرانی هم همین شرایط مساعد را برای ما به همراه دارد. حتی در پارامترهای عملیاتی دیگر نیز، که ما به‌عنوان متخصص با آن سروکار داریم، کاتالیست‌های ایرانی در برخی موارد شرایط بهتری را داشته‌اند.
بنده به‌عنوان یکی از با‌سابقه‌ترین بهره‌بردارها در قدیمی‌ترین مجتمع فولادی کشور (فولاد خوزستان) می‌توانم به‌صراحت و با اطمینان اعلام کنم که ما با استفاده از کاتالیست‌های ایرانی ذره‌ای نسبت به کاتالیست‌های خارجی افت یا کاهش راندمان نداشتیم.
مزیت چشمگیر دیگری که به‌سادگی نمی‌توان از کنار آن گذشت، سطح علمی متخصصان ایرانی است که خدمات مشاوره‌ای و فنی‌تخصصی در حوزۀ کاتالیست را اختیار همکاران قرار می‌دهد و بهره‌برداری از آن را برای صنایع فولاد به همراه می‌آورد. کارشناسان و متخصصان شرکت نفت و گاز سرو به‌سهولت در دسترس شرکتهای فولادی هستند و از این حیث اطمینان‌خاطری را برای افزایش بهره‌وری شرکتهای فولادی فراهم می‌کنند. موضوعی که ما با کاتالیست‌ساز قبلی خارجی از آن بی‌بهره بودیم. شاید خلاف واقع نباشد که بگوییم در کنار اُپِوریشنی که متخصصان شرکتهای فولادی در ثبت رکوردهای پیدر‌پی در مجتمع‌های فولادی به ارمغان می‌آورند، سطح کیفی کاتالیست و خدمات فنی و مهندسی‌ای که دریافت می‌کنیم نیز در این موضوع از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است.
کاتالیست سرو انتظارات ما را برآورده ساخت!
مهندس محمد لک ـ رئیس فرآیند شرکت فولاد کاوۀ جنوب کیش
انتقال دانش و تجربه، میوه و ثمرۀ کارگاه کاتالیست صنعت فولاد بود و به همت نفت و گاز سرو ما نیز با همکاران خود در مجتمع‌های دیگر دیدار کردیم. این امر نشان می‌دهد این رویداد به چه میزان بار فنی بالایی داشته و چه میزان اثربخشی بالایی در حوزۀ تولید آهن اسفنجی به همراه داشته است.
از تاریخ ۱۵ مرداد سال ۱۴۰۰ که ما از کاتالیست‌های شرکت سرو در یکی از مادول‌های خود استفاده کرده‌ایم، به صورت روزانه وضعیت آن را مانیتورینگ کردیم و با دیتابرداری و آنالیزهای مختلف وضعیت آن را زیر نظر داشتیم و با کارشناسان این شرکت آنها را در میان گذاشتیم. این کاتالیست تمام انتظاراتی را که ما از آن داشته‌ایم، با موفقیت برآورده کرده است. ریت نامی تولید ما ۱۱۶ تن بر ساعت بوده است که در واقع با تزریق اکسیژن توانستیم ۱۳۱ تن آهن اسفنجی در ساعت تولید کنیم.
به جرئت می‌توانم بگویم نتایج نشان می‌دهد که شرکت سرو با رشد چشمگیری که در کیفیت یکنواخت محصولات خود داشته است، هم‌اکنون به رقیب سرسختی برای شرکتهای خارجی، مانند سودکمی، تبدیل شده است.
کاتالیست ایرانی در هر دو تکنولوژی پرد و میدرکس پیشتاز است!
مهندس مسعود خانداشپور ـ مدیر پروژۀ احیای مجتمع شادگان، شرکتMME
شرکت MME این افتخار را داشته است که تکنولوژی جدید PERED را به نام خود ثبت جهانی کند. در ایران ۴ واحد احیای شادگان، بافت، میانه و نی‌ریز را داشته‌ایم و در کشور چین نیز یک پلنت با این تکنولوژی اخیراً راه‌اندازی شده است. در واقع MME رقیبی جدی برای MIDREX است که با حمایت مسئولان کشور می‌توان ایران را در بحث تکنولوژی و صادرات آن بیشتر به جهان معرفی کرد. مزیت حائزاهمیت در تکنولوژی پرد نسبت به میدرکس در کاهش مصرف یوتیلیتی و انرژی است که برای اقلیم کشور ما و تعدد پلنت‌های فولادی مزیتی مهم به شمار می‌آید. همچنین در بحث آلایندگی‌های زیست‌محیطی نیز پلنت‌های پرد نسبت به میدرکس از وضعیت بهتری برخوردارند.
ما از کاتالیست‌های شرکت سرو در پروژۀ PERED مجتمع بافت استفاده کردیم و آشنایی کاملی با محصولات شرکت سرو داریم، اما از آنجا که کارشناسان جدیدی به شرکتهای فولادی اضافه می‌شوند، همگی از این سطح از توانایی‌های این شرکت در صنعت کاتالیست مطلع نیستند و برگزاری این کارگاه‌ها سبب می‌شود با توانایی و دانش ایجاد‌شده توسط شرکت نفت و گاز سرو آشنایی کاملی صورت پذیرد.
وجود چنین شرکت‌هایی که در شرایط فعلی می‌توانند خود را به این سطح از توانایی برسانند که شاهد صادرات کاتالیست نیز باشیم، یقیناً مایۀ مباهات برای صنعت کشور است.
کارگاه های تخصصی یکی از مؤثرترین رویدادهای فولادی است
مهندس مهدی کیانی ـ کارشناس تولید شرکت فولاد سپیددشت چهارمحال و بختیاری
کارگاه کاتالیست امسال، دومین تجربۀ حضور بنده در رویدادهای شرکت سرو بود که مهم‌ترین دلیلی که من و همکارانم را برای حضور در این رویداد ترغیب کرد، تجربۀ خوبی بود که حضور در دورۀ قبلی برایمان به همراه داشت؛ چراکه ما با نکاتی که در این کارگاه‌ها می‌آموزیم، به لحاظ آکادمیک و یادگیری نکات کاربردی به‌روز می‌شویم و نیز فضایی برای گفت‌وگو و آگاهی از وضعیت سایر واحدهای فولادی برایمان فراهم می‌شود که به نظر بنده این رویداد یکی از بهترین رویدادهای صنعت فولاد است. همچنین در این کارگاه‌ها ما از بازخورد عملکرد کاتالیست در ریفرمرهای مختلف نیز مطلع می‌شویم.
مجموعۀ فولاد سپیددشت چهارمحال و بختیاری از سال ۹۵ وارد مدار تولید شد و احتمالاً در سال آینده تعویض کاتالیست‌ها را داشته باشیم. از آنجا که کاتالیست نقش مهمی در راندمان تولید آهن اسفنجی دارد و کاتالیست هر مجموعه با توجه به پارامترهای خوراک و شرایط عملیاتی آن مجتمع تولید می‌شود، ما هم‌اکنون ارتباطات خوبی با متخصصان ایرانی در حوزۀ کاتالیست برقرار کرده‌ایم تا بتوانیم با تعیین مشخصات کاتالیست، بهترین نتیجه را برای مجموعۀ سپیددشت به ارمغان آوریم.
آموزش تخصصی در حوزه کاتالیست می تواند به افزایش راندمان تولید کمک کند!
مهندس محسن خسروجردی ـ کارشناس فرایند دفتر فنی شرکت پارس فولاد سبزوار
شرکت پارس فولاد سبزوار در سال گذشته از کاتالیست‌های سرو استفاده کرد. برگزاری کارگاه کاتالیست‌های فولادی به ما کمک می‌کند بتوانیم حداکثر بهره‌وری و راندمان کاری را در مجتمع سبزوار به ارمغان آوریم. در کنار آن، تبادل نظر و انتقال دانش از سوی متخصصان شرکت سرو باعث خواهد شد حساسیت‌های کاری را بشناسیم و از نکات حیاتی این حوزه مطلع شویم. نکته این است که صنایع مصرف‌کننده و ارائه‌دهنده‌های کالاهای استراتژیک باید به‌لحاظ دانشی در کنار هم رشد کنند تا بتوانند در حوزۀ زنجیرۀ ارزش به تعادل برسند و تمام ذی‌نفعان از آن بهره‌مند شوند.
در حوزۀ کاتالیست نیز باید گفت، کاتالیست قبلی شرکت پارس فولاد سبزوار خارجی نبود و می‌توانم بگویم که ما با کاتالیست سرو در طی ۴ ماه فعالیت نخست، توانستیم سه رکورد جدید را در حوزۀ پیوستگی تولید ۶۶روزه، تولید حداکثری در روز و نرخ تولید به ثبت برسانیم.
رویدادهای شرکت سرو، مصداقی از خدمات پس از فروش است!
مهندس مسعود مظفری ـ رئیس تولید شرکت پارس فولاد سبزوار
کاتالیست‌ها یکی از گران‌بهاترین اجزای سیستم‌های احیای مستقیم و بسیار ارزشمند هستند و ما شاهد خدماتی در سطح اهمیت این محصول از شرکت نفت و گاز سرو هستیم. در واقع این گردهمایی‌ها به نظر من مصداق بارز خدمات پس از فروش شرکت نفت و گاز سرو است.
استفاده از کاتالیست سرو در مجتمع پارس فولاد سبزوار به جهت اطلاعاتی بود که از عملکرد آن از سایر واحدها به دست آمد؛ به‌طوری که درنهایت ما نیز در زمستان ۱۴۰۰ کاتالیست شرکت سرو را شارژ کردیم و تا الان خوشبختانه هیچ مشکلی از لحاظ تشکیل گاز سنتز نداشته‌ایم و اختلاف فشار واحد در ایده‌آل‌ترین و بهترین شرایط قرار دارد. حتی توانستیم با کاتالیست سرو ۱۰% بالاتر از ظرفیت نامی کارخانه تولید داشته باشیم. جا دارد به این نکته هم اشاره کنم، نفت و گاز سرو و کارشناسان این شرکت با توجه به اینکه تقریباً با تمام واحدهای فولادی کشور در تماس هستند و از وضعیت همۀ آنها مطلع‌اند، با اشتراک‌گذاری نکات و تجربیات خود توانستند مشاوره‌های فنی و مهندسی بی‌نظیری را به ما و سایر همکارانمان در صنعت فولاد ارائه دهند که این مشاوره‌ها به افزایش کارایی و بهره‌وری فعالیت واحد می‌انجامد.
حمایت صنعت فولاد برای رشد صنعت نوپای کاتالیست ایرانی!
مهندس میلاد رحیمیان ـ کارشناس ارشد بازرسی شرکت مهندسی برسو
برگزاری کارگاه امروز به‌عنوان یک Facility-Workshop برای انتقال دانش بین صنعتگران و تولیدکنندگان بسیار مفید است و سبب می‌شود ما درک بهتر و بیشتری نسبت به آنچه در خط تولیدمان اتفاق می‌افتد، به‌دست آوریم. همینطور از چالش‌هایی که ممکن است درمورد محصولات تولیدی‌مان وجود داشته باشد، آگاه شویم و دستورالعمل‌های مقابله با این چالش‌ها نیز بشناسیم؛ به‌خصوص شرکت مهندسی برسو که بیش از سی سال است در حوزۀ طراحی، مهندسی و مشاورۀ خط تولید فولاد، از کنستانتره تا نورد، فعالیت دارد.
شرکت مهندسی برسو در سال های ۹۵ـ۹۶ جزو نخستین شرکتهای مهندسی بود که از کاتالیست داخلی حمایت کرد و در طرح پروژۀ کوثر شرکت توسعۀ آهن و فولاد گلگهر، کاتالیست نفت و گاز سرو را تأیید کرد. بنده در آن زمان بازرس صفر تا صد این پروژه بودم. اکنون شاهد آن هستیم که ضمن حذف رقیب خارجی خود که دمپینگ قیمتی را نیز اعمال کرده بود، در مگامادول دیگر این مجتمع و حتی در طرح جدید این شرکت نیز از کاتالیست نفت و گاز سرو استفاده شده و خواهد شد. این امر نشان می‌دهد دغدغۀ کیفی کاتالیست کاملاً از صنعت فولاد حذف شده است. در واقع امروز میتوانیم بگوییم ما به چیزی که نیازی نداریم، تأمین کاتالیست از خارج کشور است.
فولاد مبارکه با تولید ۰۰۰/۴۰۰/۱۱ تن آهن اسفنجی، رتبۀ نخست را در میان شرکتهای تولیدکنندۀ آهن اسفنجی به روش میدرکس در جهان دارد. واحد احیای مجتمع فولاد مبارکۀ اصفهان دارای ۶ مادول سری ۸۰۰ و سه مگامادول است که در مجموع ۶۶% آهن اسفنجی تولیدشده در این مجتمع با کاتالیست سرو تولید می‌شود.
به گزارش روابط‌عمومی شرکت فولاد خوزستان، مهران پاک‌بین، مدیر بخش احیا، ضمن اعلام اینکه رکورد روزانۀ تولید اسفنجی زمزم ۲ فولاد خوزستان شکسته شد، افزود: «۲۱ تیرماه رکورد روزانۀ تولید اسفنجی زمزم ۲ با تولید ۲۸۲/۳ تُن شکسته شد. رکورد قبلی به میزان ۲۶۰/۳ تُن در یازدهم آبان سال گذشته به دست آمده بود. کاتالیست‌های واحد زمزم ۲ شرکت فولاد خوزستان در زمستان سال ۱۴۰۰ با کاتالیست نفت و گاز سرو بارگذاری شده بود.»
افزایش بازدهی در واحدهای احیاء مستقیم از اهداف برگزاری کارگاه های آموزشی کاتالیست
مهندس فرزان نوروزی
سرپرست تولید مدول های Fو E شرکت فولاد مبارکه
در رشته کاری ما که در واحد احیا مستقیم کار می‌کنیم، کاتالیست یکی از ارکان اساسی است. در زمینه تخصصی کاتالیست، زمانی که از نظر علمی به کاتالیست اشراف داشته باشیم، میتوانیم از این محصول استراتژیک بالاترین راندمان را داشته باشیم. همینطور به دلیل قیمت بالایی که فلز فعال آن و خود کاتالیست دارد، می‌توان با اوپریشن بهتر، باعث افزایش هم عمر مفید کاتالیست شد و هم افزایش عمر و کاهش استهلاک تجهیزات ریفرمر فولادی، که این مهم از مسیر حضور در کارگاه های تخصصی این چنینی به دست می آید. در واقع علمی که نسبت به کاتالیست پیدا کرده‌ایم را به زیرمجموعه کارخانه که شامل اپراتورهای تولید است، منتقل می‌کنیم. هر فردی که در کارگاه‌های تیر ماه حضور داشته، با توجه به پیش زمینه علمی خود از مطالب ارائه شده استفاده کرده است.همچنین در این چندین سال که با شرکت نفت و گاز سرو همکاری می‌کنیم ، از این همکاری راضی هستیم. جای خرسندی است از بابت فعالیت‌های اجتماعی و به نوعی فرهنگی این شرکت، مشتری مداری و نکات مثبت دیگری که در فعالیت های شرکت نفت و گاز سرو وجود دارد.
اکبر کشکولی
مدیر تولید شرکت ذوب آهن پاسارگاد
ما در مورد نحوه ساخت کاتالیست اطلاعات خاصی نداشتیم. اینکه چطور با کاتالیست کار کنیم را کامل بلد بودیم و مشکلی نداشتیم ولی اینکه کارگاه‌ها به صورت کاملاً تخصصی برگزار شد و با تدریس خوب آقای دکتر رضایی انجام شد، واقعاً برای ما تاثیر گذار بود و تمایل داریم مجددا در کارگاه‌ها شرکت کنیم. ما بین کارخانه‌های احیا، در طرح توسعه احیا و افزایش ظرفیت گام اول را در کشور برداشتیم و دوست داریم در زمینه افزایش ظرفیت ریفرمر کار کنیم که پس از بارگذاری کاتالیست های شرکت نفت و گاز سرو ، تمایل داریم در این خصوص با شرکت نفت و گاز سرو جلسات فنی را داشته باشیم تا در خصوص افزایش ظرفیت ریفرمر اقدامات مثبتی را انجام دهیم. امیدواریم در زمینه افزایش ظرفیت ریفرمر و کاتالیست‌ها همکاری بیشتری به شرکت نفت و گاز سرو داشته باشیم.
کارگاه آموزشی کاتالیست در صنعت فولاد که به میزبانی شرکت نفت و گاز سرو در تهران برگزار شد، میزبان مدیران و متخصصان صنعت فولاد کشور بود که چند تن از حاضران در این کارگاه آموزشی دربارۀ اهمیت و جایگاه دانش‌افزایی صنایع پیشرفته، به‌ویژه صنعت کاتالیست، با رسانۀ سرو ماندگار گفت‌وگو کردند.