در ابتدای سال جاری شاهد استفاده طرح فولاد بافق با کاتالیست های شرکت نفت و گاز سرو بودیم. از این رو در این باره گفتوگویی صمیمانه با مهندس محمد حیدری، مدیر پروژۀ واحد احیای مستقیم مجتمع معدنی و صنعت آهن و فولاد بافق داشتیم که این مصاحبه در قالب یادداشتی در این شماره از فصلنامه سرو ماندگار منتشر شده است.
مجتمع معدنی و صنعت آهن و فولاد بافق، زنجیرهای کامل از گندله تا محصول
مجتمع معدنی و صنایع آهن و فولاد بافق که در سال ۱۳۹۰ تأسیس شده است، در صد و سی کیلومتری شمال غربی استان یزد، در کنار معدن چغارت و کنار شرکت سنگ آهن مرکزی ایران واقع شده است. کارخانه نورد میلگرد این مجتمع با ظرفیت سالیانه ۵۵۰ هزار تن در سال ۱۳۹۴ به بهره برداری رسید که در کنار آن یک طرح توسعۀ خط کلاف برای تولید میلگرد در سایزهای ۸ تا ۴۰ و کلاف در سایزهای ۵.۵ تا ۲۰ پیش بینی شده است. همچنین واحد احیای مستقیم این مجتمع نیز با ظرفیت تولید ۸۰۰ هزار تن آهن اسفنجی در سال در دست اجرا بوده که از پیشرفت فیزیکی ۹۷ درصد برخوردار بوده که تا دو ماه آینده به بهره برداری خواهد رسید و تولید را آغاز خواهیم کرد.
کارخانۀ دیگر این مجتمع، ذوب و فولادسازی با ظرفیت یک میلیون و ۲۰۰ هزار تن در سال است که فعالیت های اجرایی آن نیز اخیراً آغاز شده و قراردادهای ساخت آن نیز انجام و بخشی از تجهیزات به کارخانه ارسال شده است.
یک کارخانۀ گندله سازی با ظرفیت ۵ میلیون تن برای این کارخانه طراحی شده که در حال شروع عملیات مهندسی و اجرایی آن هستیم است. همچنین طبق برنامه های توسعه، یک واحد احیای مستقیم مگامادول با ظرفیت یک میلیون و ۷۰۰ هزار تن آهن اسفنجی را در آیندۀ مجتمع خواهیم داشت که قراردادهای مهندسی آن نیز منعقد شده و در حال حاضر عملیات اجرایی آن در حال انجام است. در کنار این واحدها، پروژه های یوتیلیتی یا به طور کامل انجام شده و یا در دست اجراست.
تولید مؤثر با محوریت دانش
تولید، دانشی چندگانه است؛ یعنی شما برای اینکه تولید خوبی داشته باشید، باید به تمام علوم فنی، مهندسی، بازرگانی، نیروی انسانی و… مسلط باشید و بتوانید همه را به کار بگیرید. در مواردی که مربوط به مسائل فنی و تکنولوژی می شود، حتماً لازم است بحث های دانشی، ابتکاری و بحث های مالی و بازدهی کار مهندسی تولید انجام شود.
بحث نیروی انسانی نیز بسیار مهم است و باید مسائل دانشی، تجربه و آموزش را کنار تولید بگذارید تا بتوانید به تولید خوب دست یابید. بحث تجهیزات و بهره برداری نیز یکی دیگر از اولویت هاست و اینکه شما بتوانید به نحوی بهره برداری کنید که کاملاً در این بازار و اقتصاد محصول خود را بفروشید. با توجه به اینکه قیمتِ تمام شدۀ کمتری برای مشتری داشته باشد، با کیفیت باشد و در کنارش از ابتکار و فناوری نیز استفاده شده باشد.
اعتماد به تولید داخل، ریسک ها و هزینه های پنهانی مالی فراوانی را کاهش می دهد!
بحث بومیسازی به طور کل از چند جهت به نفع شرکت ها و کشور است که تا حد امکان از توان شرکت های داخلی استفاده کنند و جنس ایرانی بخرند؛ به شرط اینکه کیفیت محصول تولیدشدۀ داخلی به حدی باشد که فرایند تولید را تحت الشعاع قرار ندهد. یکی بحث اقتصادی است و طبعاً به خاطر شرایطی که در کشور وجود دارد، درخصوص نیروی انسانی و انرژی، به نسبت کشورهای آسیای شرقی و اروپایی قیمت ها نسبتاً مناسب تر است و دیگری، با توجه به اینکه تولید داخل، عملاً قیمت حمل و ترخیص ندارد، قطعاً بسیار به نفع مشتری است که از جنس داخلی استفاده کند. البته لازم است اشاره کنم که شرکت های تولیدکننده باید قیمتشان را به نحوی رقابتی کنند که مشتری وسوسه شود و انگیزۀ این را داشته باشد که به سراغ جنس داخلی برود.
از بُعد فنی نیز به هرحال بحث خدمات پس از فروش و لوازم یدکی، کسری احتمالی، سؤال و جواب فنی و در دسترس بودن شرکت برای رفع هرگونه اشکال فنی، مهندسی و بحث متریال مطرح است و از بُعد روانی نیز وقتی یک شرکت داخلی اقدام به تولید می کند و ما از شرکت های داخلی جوان و دانش بنیان مواد اولیه می خریم، ناخودآگاه به خودمان می بالیم؛ چون به هرحال از جوانان همین کشور و از دوستان ما هستند.
موضوع تأثیرگذار دیگر، بُعد اجتماعی آن است. به هرحال باید از بومی سازی حمایت کنیم؛ تصور کنید یک شرکت داخلی محصولی را در کشور تولید می کند؛ با این کار، گردش مالی سنگین و همچنین اشتغال زایی را در داخل کشور ایجاد کرده است که خود به خود این فرایندِ تولید از بُعد اجتماعی در کل فرایند بومی سازی تأثیرگذار است.
مجتمع فولاد بافق تا جایی که در توانش بوده، به این موضوع اندیشیده است؛ ساخت قطعات بسیاری را در کارخانۀ نورد میلگرد و با مهندسی معکوس و کمکِ شرکت های ایرانی و دانش بنیان پیش بردیم. در بحث نسوز کاری و متریال نسوز از شرکت های دانش بنیان داخلی استفاده شد و واقعاً رضایت بخش بود. در مسائل برقی، مثل ترانسفورماتورها، و روان کننده ها، مثل انواع روغن ها از توانمندی شرکت های داخلی استفاده شد و صادقانه می گویم تا به امروز از این فرایند رضایت داشته ایم و این مسیر را ادامه خواهیم داد.
باتوجه به شرایطی که در پروژه های احیا در فولاد مبارکه وجود دارد؛ با کاتالیست، نحوۀ تولید آن و شرکت های تولیدکنندۀ کاتالیست آشنایی خوبی داشتیم. همچنین به شناخت خوبی از شرکت نفت و گاز سرو و تولیدات آن و فعالیت های این شرکت رسیدیم. درعین حال رزومه و منابعی که در پروژۀ احیای فولادی کشور بود و رضایت دیگر شرکت ها از نفت و گاز سرو، فولاد مبارکه را بر آن داشت که از شرکت سرو به عنوان تأمین کنندۀ کاتالیست استفاده کند. ضمن اینکه قیمت کاتالیست سرو نسبت به رقبا مناسب تر بود.
عملکرد کاتالیست های سرو هم ردیف نمونه های خارجی
باتوجه به بررسی های انجام شده و گزارش های حاصل از تأمین کننده های کاتالیست و شرکت های فولادی از کیفیت کاتالیست ها، طول عمر کاتالیست، نمودار آن و بحث فشار و دمای گاز خروجی، و مواردی که به هرحال در کیفیت کاتالیست می تواند تأثیرگذار باشد و به عنوان شاخص در نظر گرفته می شود؛ کاتالیست های سرو نه تنها هم ردیف نمونه های خارجی هستند، بلکه بعضاً از کاتالیست های خارجی هم بهتر عمل می کنند و نمونۀ این صحبت عملاً در این گزارش ثبت شده و از این بابت به دانش جوانان و عزیزان شرکت نفت و گاز سرو و دیگر تأمین کننده ها افتخار می کنیم.
تداوم حمایت از شرکت های دانش بنیان
در بسیاری از موضوعات اقتصادی، قیمت های تمام شده، مسائل زمانی و حمل، بدون شک تحریم تأثیرگذار بوده است، ولی درمورد کاتالیست اگر همین امروز هم این امکان را داشته باشیم (البته به صورت غیررسمی این امکان را داریم) که از شرکت های تأمین کنندۀ خارجی خرید کنیم، این کار را نخواهیم کرد و مطمئناً از شرکت های داخلی دانش بنیان و توانمند که کیفیت و قیمت مناسبی دارند، استفاده خواهیم کرد.
در پایان باید به دو نکته توجه داشت. یک روی صحبتم با افرادی است که می خواهند محصول کاتالیست را خرید و استفاده کنند. توصیه میکنم هم ردیف ها، تولیدکننده ها و کسانی که مصرف کنندۀ این محصول هستند، برای آبادانی و میدان دادن به جوانان کشورمان و بسیاری از مسائل که از بُعد روانی و اجتماعی تأثیرگذار است، از محصول داخلی استفاده کنند و به اصطلاح بومی سازی را سرلوحۀ کارشان قرار دهند.
روی دیگر سخنم به عنوان یک خواهش با تولیدکننده ها و شرکت های داخلی در این زمینه است، که به هیچ عنوان اجازه ندهند مسائل مالی، اقتصادی و حتی حاشیه ای روی کیفیت متریال تأثیر بگذارد؛ زیرا حیثیت یک شرکت دانش بنیان در گرو کیفیت محصولش است و حتماً با مدیریت صحیح تولید و با کاهش هزینه های بالاسری، قیمتی را به مشتری ارائه دهند که او بدون فکر و بررسی، انگیزۀ خرید از تأمین و تولیدکنندۀ داخلی را داشته باشد.
عملکرد کاتالیست های سرو همرده با نمونه های خارجی است!